Terugtog

Ek vat die pad na reeds gesien,
so bietjie links van klaar gedoen,
die draaie hier is reeds gery,
ek het al hierso seergekry.

Die ryvlak stop,
nou moet ek stap.
Ek stap en stap so om die kop,
ek loop en klim,
ek skuifel aan,
die paadjie kronkel na die maan.

Die son, die maan, die sterre,
alles saam maak my verstaan.
Ons is hier deur,
ons kan nie staan,
die lewe gaan net aan en aan.

Soms stop ons bietjie om te rus,
maar in die tydjie wat ons rus,
kom al die spoke aangestap,
hul maak hul tuis op ons se pad.
Hul trek ons aandag af,
hul maak ons dwaal,
hul laat ons vir ons rus betaal.

Die nostalgie is soms ook reg,
maar laat ons afdwaal op die weg.
Die water onder deur die brug,
die is verby, dit kom nie t'rug.

So opstaan maat
en rek jou treë,
in hierdie wêreld is
ons almal soms vermis.
Die luiaard en die denker,
melanchool en drinker,
almal wat 'n bietjie rus,
almal wat 'n bietjie wonder,
ja almal wat 'n afdraai vat,
word uitgeskuif en afgeskryf
en ongeërg net daar gelaat.

NP VAN WYK LOUW Ballade van die Bose Johan Engelbrecht 1995

Ode aan NP van Wyk Louw (11 Junie 1906 tot 18 Junie 1970)

Wat sou die gedagte wees

wat eerste deur jou brein beweeg,

die dag toe jy die eerste lig aanskou?

Juniemaand in Sutherland,

dis net 'n sifdraad

wat die suidpoolwind

uithou van die kaal Karoo se kou.

Jou moeder moes,

na barendsnood tot einde kom,

tog liefdevol kon sê:

"Hoe noem ons hom?"

Jou pa't trots gesê:

"Al wat ek wou hê,

is dit wat nou hier in my arms lê!

Louw is tog maar so 'n korte van

en warm sou tog beter wees

as lou in Junie-kou..

'n bielie soos diè kleinman

moet mos kan kies

wat hy genoem wil wees,

ons gee hom baie name man,

met sommer nog 'n van!"

So is jy:

in koue gebore

en in warme harte ontvang..

Nicolaas Petrus van Wyk Louw.

*******

Jy het gegroei uit die klein dorp se kou,

dalk het die helder verjaarsdagnag

jou laat opstaar na die sterre,

soos die teleskope van die sterrewag.

Is dit wat jou laat wonder het,

jou die woord laat vorm het,

jou geplaas het op die pad

wat gepraat het met

elke Afrikanerhart?

Vol-wasse? (Lewens-kommentaar in 'n amper-gedig)

Ek wonder soms:
of almal met die intrap
in die grootmens-wêreld
so gebrand/geskok word
dat hul die vreugde van kindwees
skoon verloor..
Die melancholie neem oor
waar die sorgelose lag was,
die hartseer waar die glimlag was,
die norsheid lê nou daar,
waar die speelsheid eens so vlak geleë was.

Ek weet by diere's dit 'n normale proses,
die speel raak weg,
die erns neem oor:
Hormone laat hulle baklei om te paar,
kompeteer net mekaar,
areas afbaken vir kos,
vir rondloop,
vir maatsoek..
Die trop raak belangrik,
die maats raak net nog
vreters en opponente.

Is dit noodsaaklik dat ons
as mense ook so word?
Die "suksesvolles" doen dit
met oorgawe..

Ja, maar sien jy geluk in hul oë?
'n sprankie genot,
selfs deur al die prestasies en geld?
Gedoem tot geweld,
tot trap en klim;
as jy bo is, is jy oud,
nie juis noodwendig slim nie,
nie noodwendig wys nie,
net oud,
alleen,
eensaam,
op-baklei..
Vir WAT?

XX (Soos in genetika)

Duisend vlinders fladder oor jou vel,

skalkse glimlag in jou oë,

lippe rooi,

hemels mooi teen spierwit gebit,

maar agter dit,

skuil 'n tong uit die hel!

Sleutel vir die slot.

Woorde in die wind geuiter
jou binnekamer bly gesluit.
Sleutels in vergete laaie
ontsluit per ongeluk geluk
soos nommers van 'n kodeslot.

Jakkalsroep

Winterwestewind
waai herfsblare deurmekaar,
huilend om die hoek.
Sononder roep-soek ek
en jakkals die verdwaalde maat.

Smarag

Daars 'n paar goed wat my erg bekoor.
'n glimlag soos wat nèt jy het,
oë soos smarag in goud geset,
die klank van jou stem, sag in my oor,
dis die dinge wat die dier in my aanspoor.

Simson en Delilla

Simson was 'n rigter,
Delilla was 'n digter
(es)
Sy was bietjie kort aan inspirasie,
toe kry sy vir ou Simson op 'n stasie.
Vleg sy hare in 'n spinwiel,
roep die Filisynse milisie:
wat 'n goeie fight was dit nie!

Die inspirasie moes gedaal het
saam met die korasie,
want kort voor lank was sy al weer
op 'n ander missie..
Hierdie keer moes Sim sy hare skeer,
die arme ou het net sy asem t'ruggekry,
toe's dit al weer 'n keer die Filistyne!

Of Delilla haar verraad geniet het,
sal ek nie kan sê nie,
maar ek het 'n sterk vermoede,
al is dit nie so feit'lik nie:

Sy mis vir Simson en sy roede..

Maanligdanser

Ek staan en staar soos 'n gevangene,

peinsend agter glas.

Ek dog ek sien jou staan,

buitekant die skerp lig van beskawing,

jou voete in 'n plas.

Die reën het sopas opgehou,

jy staar terug na my,

in die bleek lig van die maan,

lyk jou oë amper grou..

Nou staan jy nader,

anderkant die glas,

net effens uit my reik.

Ek sien jou ligweg dans

tussen bome op die gras.

Jy't jou lang wit somerrokkie aan,

die een wat jy gedra het, destyds,

toe ons nog saam gedraai het

en gewip het op die varsitydansbaan.

Jy wals nou deur die tuin,

jy sweef moeiteloos oor rose,

oor lelies en jasmyn..

Ek kan jou byna aanraak,

ek kan jou liggaam voel,

ek onthou nou nog jou asem,

teen my nek, so koel,

so amper of die dansspoed

jou nooit kon moeg laat voel.

Ek's seker dit is jy,

dit lyk kompleet soos jy..

Ek moet net bietjie nader staan,

ek weet sodra ek aan jou raak,

sal ek verseker weet,

ek's seker dat dit so sal wees;

ek weet ook dan's ek vry...

Mona Lisa

Ek wou nie maar ek moes..

vir jou 'n ietsie skryf.

Herinnerings word lank bewaar

in die senus van my lyf..

Ek voel 'n kriewel in my kop se kant,

Jou glimlag hou aan spook by my  

:)

emoticon wat stilweg Mona Lisa

op die epos in my hand..

Passage on a passage

I walk down the long white passage, crossing other long white passages. 
I know not if this is the right way, but it is the logical way. 
The way an architect would have designed it, or perhaps an engineer. 
Architects aren't always logical, come to think of it, it might have been a doctor, thinking he is an architect..
However, I keep on walking, it turns out to be the right way, if not the only way, for me to get to the central command centre. The place where the nurses sleep, it turned out to be, on the tables. It is their main job nowadays, me thinks. The black skin contrasting with the white uniform and white walls and white patients. There are some nurses that are awake, it seems. They are dressed in blue, somehow their skin does not seem so black. It must be the lack of contrast with the blue. Dark blue, mixed with lighter blue, a few specs of turquoise. Blue on black, it doesn't matter much. She recovers with a sigh from the open-eyed sleep; perhaps one is issued blue once the open eyed sleep has been mastered...
Mrs S.., ... Or perhaps she is known as Dr K......?
"Yes, come, I will show you.." The blue nurse, she was in her own office, so perhaps she is the matron of this wing, walks down another passage. As I leave the office I see my mother's name on the wall: Mrs S****** / ward 6...

"She is sleeping", the blue one says. 
There are six beds in the ward. Five were steel cots with railings to prevent the patients from falling out, 
one is a low wood frame bed. My mother's bed is the one on the left, behind the door. 
She is sleeping, a frail woman with spectacles, dressed in brown slacks and wearing blue slippers and a light blue cardigan.

I touch her gently, shake her lightly:
"Ma, hello ma.."
As she wakes up, she looks confused, then her face breaks into a smile:
"Good to see you.." She does not say my name, but she is glad to see me, I ask how she is, 
she replies with a standard saying: "Fat and healthy" ... Although she probably has never been fat in her life. 
I hold her hand, I do not really like emotions, or perhaps it is that I am not truly able to control my emotions..
"I brought chocolate." I open the slab of dark albany, the type she so used to love, and hand her a piece.
 "It is nice." She sucks and chews it, then gets up:"Where is the bathroom? I have to go!" 
I am caught on the wrong foot, "I don't know.." 

However, she goes past me, into the first door on the left, a wide door. I can see the walls are tiled and in the corner I see a bath and a toilet, so this must be it. I turn around to wait by the bed, she returns in about four minutes, we stand there, next to her bed. 
I have nothing to say, holding her, I cannot hide my tears. 
"I will come and visit again," I lie. "I still have a few things to do in town," (I do) 
"Goodbye." 

I kiss her and start walking down the long wide passage,
turning right at the office of the blue nurse, 
keep walking towards the light, 
on the other side of the barred steel security door. 
The door is locked and I have to put my hand through it to reach the intercom button on the outside wall. 
Pushing it, the door unlocks. As I go through the gate, closing it, I look back along the passage. 
I can see a figure standing at the cross of the passages, waving at me. 
I think she is smiling, 
she must be smiling, 
I am in the sun, 
she's in the shade, 
I can't see clearly. 
She is happy, so she said.

I am not, but that's just me.

Come with me..

If I could take you with me, 
I would...
To the edge of my imagination, 
to the secrets of my soul, 
to my deepest fears, 
the peaks of my ecstasy...

There we can sit, 
staring out over the plains of eternity, 
the abyss of thought, 
the blinding light of knowledge..
Our legs dangling over the edge.

We can float away 
on the breath of dreams, 
slowly drift towards 
the multicoloured sunset of ideas.

Memories

I.. 
made some memories for me. 
Memories that's good 
and fancyful and free. 
And it's all about you and me. 

Memories do not have to be true, 
you see, 
it just have to be believable 
and beautiful and fanciful... 
and containing you, 
to satisfy me. 

You... 
Have to ensure that: 
You make enough 
memories in your youth 
to last you a lifetime, 
because you might need them... 

When you lie there, 
dreaming, wanting, 
pining for someone old, 
for someone new, 
someone borrowed, 
someone blue... 

Thinking of how it could have been, 
how it all would have been, 
how it should have been, 
had you made the other choice, 
had you listened to your inner voice.. 
Not the people around you, 
the ones that say they adore you, 
the ones that's trying 
to live your life for you.. 

Making memories with you, 
singing songs for you, 
writing poems about you.. 

I hope you have enough. 
Enough to last a lifetime, 
enough to keep you warm, 
enough to help you through 
the dark when the winter comes 
and the nightfall leaves you all alone.. 

For I, 
I've made enough, 
I hope. 

Enough to keep me warm, 
enough to keep me still.. 
enough to fill 
my heart and soul 
with things to think, 
with things to do, 
with things to say, 
for more than just a day. 

Something for 
the hot summer nights, 
the cold days, 
the lonely times, 
the dreary years... 
The neverending fights.. 

Yes, for all of these, 
I am all right. 

I.. 
made some memories for me. 
Memories that's good 
and fancyful and free. 
And it's all about you and me.

Lust in thought

I once gave to you my heart.. 

I thought. 

But in the end it was but another part... 

You thought.

You once gave your love to me, 

I thought 

your heart and soul, 

I was sure 

your attention and time, 

I recognised 

but in the end... 
it must have been 

just your body, 

the empty vessel for your soul,

It wasn't your soul, 

for that was already taken, 

broken, abducted, 

by someone just like me... 

Someone thinking that: 
Love could be 
both fanciful and free, 
love could be a thing of beauty, 
a golden chain, unchained, 
a silver locket, unlocked, 
a platinum ring, unbroken, 
a lifelong friendship, uninterrupted. 
How wrong can someone be? 

There we were, 
sitting in a tree. 
Both fanciful and free. 
We thought, 

but did not think... 

That love could be 
something meant 
for the likes of you and me...

Klasie kani-slapie

Klaasvakie vat my weg! 
Vat my weg na die Limbo land. 
Vat my hand en lei my deur 
die grys vallei.. 
Lei my na die skaduland, 
anderkant die spieëltjie-deur. 

Vat my deur die waterpoel 
van diep en donker denke, 
die rustige poel 
van helende louwarm wegraak 
in die grys van Limboland. 

Vat my deur die deur 
van half-onthou 
en half-ontdek. 
Vat my na die anderkant,
na daardie onmisbare, 
ondefinieërbare plek.. 

Die plek om 'n bietjie te droom, 
daar waar ek 'n ding of twee 
in my gedagtes kan formuleer... 

Daar in die limbo-land 
tussen slaap en wakker. 

Waar drome met woorde dans, 
die denke los rondloop, 
in die bondel vry 
en die vrugbare aarde 
met nuwe idees bestuif. 

Vrye gedagtes, 
ongebonde deur reëls 
van die fisiese bestaan, 
reële feite en vooroordele. 

Miskien, 
net miskien, 
kom daar 
'n sinvolle poging na vore, 
word 'n vrugbare idee gebore
uit die skemerdans van gedagtes 
met die geleentheid van geleerdheid. 

Die kombinasie van behoefte 
en geleentheid kan miskien 
in 'n virtueele kombinasie ontaard... 

Laat my in die diep droompoel induik, 
die korale van my brein deursoek, 
die gekleurde vissies 
van my verbeelding ontdek... 

Dalk is daar nog iets oor, 
iets wat nie net 
hormoongedrewe is nie, 
want keer op keer, 
moet ek myself keer 
om nie weer 
net in die groef te verval 
van die dwelm van verlang, 
van die drank van behoefte 
en drange te verdrink nie... 

Om nie die gedagte-ekstase 
van warm vel op te roep, 
in te snuif 
en in my herinneringe te versmoor nie.... 

Klaas Vakie vat my weg!

Dompelpompdood

Tweeuur in die môre,
die wêreld moet mos slaap,
maar êrens in die verte
blêr 'n halfverdwaalde skaap.

'n loshang yster swaai 
ritmies in die wind,
luitoon klink kompleet
soos kerkklok-roep se kind.

Die dompelpomp moet dood,
die spuite loop al hoeka
'n uur of wat te lank,
water's nie oorvloedig nie,
die Eskom-som word groot.

Gewoonlik gaan ek met 'n wapen uit,
want spyt kom mos te laat.
Maar:
Jy dink dat alles veilig is;
die Beretta is te swaar,
dit gebeur mos net met ander,
want hier's mos geen gevaar...

Dis tweeuur in die môre
en die dompelpomp moet dood.

Maanskyn en Jasmyn... Of brandewyn en pyn.

Liefde is nie altyd

sag en mooi

soos rose,

maanskyn en jasmyn nie.

Rose en jasmyn wys nie al die pyn nie.

Hier en daar 'n doring,

af en toe 'n steek,

dink jy dit is hoe

die liefde

en die lewe

se langtermyn-verhoudings

inmekaar gaan steek?

Nee meneer/mevrou/mejuffrou,

dis nie altoos so nie,

die waarheid is soms baiekeer meer so:

Die somerson verskroei die rose,

die westewind verdor jasmyn,

die volmaan bring die waansin,

die sekelmaan die pyn.

Geen waarheid maak meer sin,

geen redes dring dan deur.

Die deure klap, die stem weergalm,

die einde kom net nooit...

Vir dae klink die eggo

van die vloek-en-skeltoon voort..

Jaloerse mense maak

die lewe vir die ander hier 'n hel,

dit wat saakmaak,

dit wat waar is,

is nie hierso ooit in tel.

Miskien sal die ewewig in vrede

eendag kan herstel,

maar...

dan slegs as:

die dorings afgebrand word,

die geur van wraak verdryf word,

die bron van waansin verwoes word..

Maanskyn en jasmyn...

miskien.. 

Merendeels: 

Sonskyn en brandewyn;

Pille en gille..

Nimmereindigende pyn!

Wie kom met die sekelmaan?

---

'n Sekel uit die bronstydperk

sweef glansend oor die oosterkim.
Oestyd vir die laaste van die oorryp-wintergraan?
Of dalk die sens van vader tyd?
Die swartgeklede een,
sy mantel verberg die doods-skedelbeen...

Die sekelmaan verhelder silhoëtte van
olienhoutboom en besembos
in rantjies van die valskaroo,

Twedehandse lig weerkaats,
(soos die wat rokende binnevet-lampe los),
op slym en modderwater,
in die kuile van die vlei
en die laaste bietjie vog
in die vlakte van die modderdam,
waar vir oulaas vanmiddag
die flamink-swerm,
hul tasse gepak het
en weswaarts vertrek het..

Geen windjie,
om die koelte van die nanag
oor die vlaktes te versprei,
so:
mense lê in slapelose poele sweet,
selfs die behoefte aan seks vergeet..
hitte van kontak ondraaglik,
al's ekstase daarin weggesteek..

Hotel California : According to me

---

Hoe kon ek dink dat ek,
die aardsgebonde gek,
'n kans sou staan om in jou guns te bly,
as ek die hele tyd
na jou moet opkyk,
terwyl jy,
my afgod bly?

Ek hoor die ander roep na jou,
verlate, soekend, tevergeefs...
Dwalend sonder rigting,
hulle't uit jou glas gedrink:
jou soete wyn
was weereens goed verdun met pyn.

Loop hul in die gange van
jou Hotel California,
roepend, soekend na jou area,
jy,
horend doof,
die eggo stil,
hul oë uitgesteek...

Was dit dan nie tog maar hul verdiende loon,
die een van elke spikkelboon?
of het hul net toevallig
in jou glimlag vasgeloop?

Hoekom sou ek dink dat ek,
enigsins iets anders as
net nog 'n interlude was?

Elke gedagte word 'n waagstuk,
elke woord 'n strik.
Die sprong van klip tot klip gevaarlik,
op 'n misstap volg probleme onvermydelik:
Die mooi gepakte klippe is verleidelik..
Pasop!...Die lawa tussenin is dodelik!

My woorde vloei uit my gemoed,
maar dis als verspilde bloed,
ek moet dit alles sensor...
alles vries, verpak,
wegbêre in 'n rak.
Ek is verplig om tot sovêr
my ware denke te weerlê.

En tog...
Ek weet,
ek voel dit aan,
die rede: ek verstaan.

Die rede wat hier geld vir jou,
geld wel ook nou vir my, vir nou:
die hier en nou van my en jou...

Is..
Die pole van oneindig-sterk magnete,
ons moet altoos baie seker maak
dat ons regte kante na mekaar toe wys:
gelyke pole;
sterk afstotend'krag:
 
Draai ons in perfek-sinchrone wals,
so-nie sal ons 
(met 'n plof!)
mekaar vernietig 
met die by-mekaar-kom-slag..

ADD

---

Ek wonder wat ek sou kon doen,
as ek my net met die stilte kon versoen,
wat ek alles sou vermag
as ek heel my krag, al my mag,
kon fokus op 'n enkle ding..
een ding op 'n slag,
nie tien goed tergelykertyd
en dan dalk nog 'n ding
wat toevallig my by verby mag kom...

Toe ek op my studies moes kon konsentreer,
kom trek die meisies mos my aandag af,
op die meisie moes ek toe mos konsentreer,
maar toe vang die wyn my konsentrasie mos so effens vas.
 

*****

As ek net vir 'n jaar kon leer
om tog net vir 'n enkel keer,
op iets heel SINVOL te kan bly konsentreer...

Kokerboomkwas

Uit die donker verf die kokerboomkwas
      die wolke met 'n helder rooi en geel:
   
      Vroeg-aand stilte met 'n goue tafereel.


***************************************

Of:

'n Bietjie langer uit 'n ander hoek:

Soos die grypende doring-vinger hande

van Antjie Somers na 

niksvermoedend' siele reik,
pyl daar uit die onheilspellend donker 

horison van uitgedorde aarde,
die swart silhoeët van 'n kokerboomkwas.
 

As skeppings-instrument skilder dit surreël
die wolke met 'n helder rooi en geel:
 

Vroeg-aand stilte met 'n goue tafereel.